قانون تشكیل سازمان بازرسی كل كشور مصوب 1360 و اصلاحات مصوب 1375


ماده 1:

به منظور نظارت بر حسن جریان امور و اجراء صحیح قوانین در دستگاههای اداری و اجرای اصل 174 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران سازمانی بنام «سازمان بازرسی كل كشور» كه در این قانون به اختصار «سازمان» نامیده می شود زیر نظر رئیس قوه قضائیه و با اختیارات و وظایف مندرج در این قانون تشكیل می شود.

تبصره ـ  نظارت و بازرسی از نظر این قانون عبارت است از مجموعه فعالیت‌های مستمر و منظم و هدفدار به منظور جمع‌آوری اطلاعات لازم درباره مراحل قبل، حین و بعد از اقدامات دستگاه‌های مشمول ماده(2) این قانون، تجزیه و تحلیل آنها، تطبیق عملکرد دستگاه با اهداف و تکالیف قانونی و ارائه پیشنهادهای مناسب در جهت حسن جریان امور.

  ماده 2:

وظایف و اختیارات سازمان به شرح زیر می باشد:

الف) بازرسی و نظارت مستمر كلیه وزارتخانه ها و ادارات و امور اداری و مالی دادگستری، سازمان‌ها و دستگاه‌های تابعه قوه‌قضائیه و نیروهای نظامی و انتظامی و مؤسسات و شركتهای دولتی و شهرداری ها و مؤسسات وابسته به آنها و دفاتر اسناد رسمی و مؤسسات عام المنفعه و نهادهای انقلابی و سازمانهایی كه تمام یا قسمتی از سرمایه یا سهام آنان متعلق به دولت است یا دولت بنحوی از انحاء بر آنها نظارت یا كمك می نماید و كلیه سازمانهایی كه شمول این قانون نسبت به آنها مستلزم ذكر نام آنها است بر اساس برنامه منظم .

ب) انجام بازرسی های فوق العاده حسب الامر مقام معظم رهبری و یا به دستور رئیس قوه قضائیه و یا درخواست رئیس جمهور و یا كمیسیون اصل 90 قانون اساسی مجلس شورای اسلامی و یا بنا به تقاضای وزیر یا مسئول دستگاههای اجرائی ذیربط و یا هر موردی كه به نظر رئیس سازمان ضروری تشخیص داده شود .

ج) اعلام موارد تخلف و نارسائیها و سوء جریانات اداری و مالی در خصوص وزارتخانه ها و نهادهای انقلاب اسلامی و بنیادها به رئیس جمهور و در خصوص مؤسسات و شركتهای دولتی و وابسته به دولت به وزیر ذیربط و در مورد شهرداری ها و مؤسسات وابسته به وزیر كشور و در خصوص مؤسسات غیر دولتی كمك بگیر از دولت به وزیر ذی‌ربط و در خصوص سوء جریانات اداری و مالی مراجع قضائی و واحدهای تابعه دادگستری به رئیس قوه قضائیه و در موارد ارجاعی كمیسیون اصل 90 قانون اساسی  نتیجه بازرسی به آن كمیسیون اعلام خواهد شد

 د ـ  در مواردی که گزارش بازرسی متضمن اعلام وقوع جرمی است،‌چنانچه جرم دارای حیثیت عمومی باشد، رئیس سازمان یا مقامات مأذون از طرف وی یک نسخه از گزارش را با دلایل و مدارک مربوط برای تعقیب و مجازات مرتکب به مرجع صالح قضایی ارسال و موضوع را تا حصول نتیجه نهایی پیگیری نمایند و در مورد تخلفات اداری، انضباطی و انتظامی مستقیماً مراتب را به مراجع ذی‌ربط منعکس نموده و پیگیری لازم را به عمل آورند. مراجع رسیدگی‌کننده مکلفند وقت رسیدگی و جهت حضور را به اطلاع سازمان بازرسی کل کشور برسانند

تبصره 1 ـ  در مورد جرایم منتهی به ورود خسارت به اموال دولتی و حقوق عمومی و تضییع آنها دادستان ضمن تعقیب کیفری متهم یا متهمان در دادگاه صالح در صورت احراز ورود خسارات و ضرر و زیان، رأساً جبران آن را بدون پرداخت هزینه دادرسی از دادگاه درخواست می‌نماید.

دستگاه‌های ذی‌ربط موظف به همکاری با دادستان در جمع آوری دلایل و مدارک و پیگیری موضوع می‌باشند.

  تبصره 2: گزارشهای بازرسی در ارتباط با آئین نامه و تصویبنامه و بخشنامه و دستورالعمل های صادره و شكایات اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی كه حاكی از تشخیص تخلف در موارد فوق الذكر باشد جهت رسیدگی و صدور رای به دیوان عدالت اداری ارسال می گردد . رسیدگی به اینگونه موارد بطور فوق العاده و خارج از نوبت خواهد بود .

هـ ـ  در مواردی که گزارش بازرسی متضمن اعلام تخلف اداری مدیران‌کل ادارات و مقامات بالاتر تا سطح وزراء و همطراز آنان باشد سازمان بازرسی کل کشور موضوع را جهت رسیدگی به هیأت تخلفات اداری نهاد ریاست جمهوری منعکس و تا حصول نتیجه پیگیری خواهد نمود.

تبصره ـ  رسیدگی به تخلفات مقامات و کارکنان قوای قضاییه و مقننه و نیروهای مسلح، شورای نگهبان و دستگاه‌های زیر نظر مقام معظم رهبری از شمول این ماده مستثنی است.

 

ماده 3:

سازمان می تواند برای انجام بازرسی و اظهار نظر كارشناسی از وجود قضات و اشخاص صاحب صلاحیت و متخصصان در هر رشته بطور دائم یا موقت استفاده نماید و در سایر مورد نسبت به تامین كادر مورد نیاز از طریق انتقال یا ماموریت كاركنان دولت و در صورت عدم امكان از طریق استخدام اقدام نماید

تبصره 1 : انتقال كارمندان وزارتخانه و مؤسسات و شركتهای دولتی به سازمان به صورت مامور و یا انتقال دائم بلامانع است  .

تبصره 2 : مقررات اداری و استخدامی سازمان توسط قوه قضائیه تهی و پس از تصویب مجلس به مرحله  اجراء در می آید مگر مواردی كه مشمول مفاده ماده 12 این قانون است  .

   تبصره 3 ـ  سازمان می‌تواند رأساً از افراد بازنشسته با حداقل مدرک کارشناسی و واجد صلاحیت در امور تخصصی استفاده کند.

به کارگیری افراد مذکور در این ماده از مقررات عمومی استخدامی مستثنی بوده و حق‌الزحمه آنان از محل اعتبارات مصوب سالیانه سازمان پرداخت خواهد شد.

 

ماده 4:

رئیس سازمان توسط رئیس قوه قضائیه از میان قضات شرع و یا قضاتی كه دارای رتبه 10 یا 11 قضایی باشند تعیین می شود . رئیس سازمان می تواند یك نفر قائم مقام برای خود از میان قضات با صلاحیت انتخاب كند كه با پیشنهاد و تصویب رئیس قوه قضائیه تعیین می گردد و همچنین می تواند به تعداد لازم معاون داشته باشد

ماده 5:

بازرسی توسط بازرس یا هیاتهای بازرسی به عمل می آید . رئیس هیات بازرسی توسط رئیس سازمان حسب مورد از بین قضات یا متخصصین و كارشناسان برجسته و مورد اعتماد انتخاب میگردد.

تبصره 1 : آن قسمت از گزارش بازرسین غیر قضائی كه حاكی از وقوع تخلف یا جرم می باشد باید به تایید بازرس قضائی برسد   .

تبصره 2 : رئیس هیات بازرسی و یا بازرس در صورتی كه دارای پایه قضائی و ابلاغ خاص از رئیس قوه قضائیه باشد ، چنانچه در ضمن بازرسی به اموری برخورد نماید كه بیم تبانی یا فرار متهم و یا از بین بردن دلایل و مدارك برود می تواند تا پایان بازرسی برابر مقررات قانون آئین دادرسی نسبت به صدور قرار تامین غیر از قرار بازداشت اتخاذ تصمیم نماید و چنانچه قرار بازداشت موقت را ضرورت تشخیص دهد باید با پیشنهاد رئیس هیات و موافقت رئیس دادگستری محل اقدام نماید . قرارهای تامین صادره ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدید نظر در دادگاه تجدید نظر مركز استان مربوط می باشد .

ماده 6:

گزارش‌های سازمان در مراجع قضایی، هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری، انضباطی و انتظامی، خارج از نوبت و حداکثر ظرف مدت سه‌ماه رسیدگی خواهد شد. چنانچه رسیدگی به پرونده‌ها بیش از مدت معین نیاز به وقت داشته باشد، مراجع مذکور باید جهات و دلایل آن را در پرونده درج و تصریح نمایند.

تبصره : هرگاه بازرسی كه دارای پایه قضائی است ضمن بازرسی در حدود مقررات قانونی به حكمی برخورد نماید كه آنرا خلاف بین شرع یا قانون تشخیص دهد گزارش مستدل آن را از طریق رئیس سازمان برای اطلاع دادستان كل كشور تهیه و ارسال می دارد . دادستان كل در صورتیكه آن را از مصادیق بند 2 ماده 18 قانون تشكیل دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب 15/4/1373 تشخیص دهد اقدام قانونی را معمول می دارد.

 

ماده 7:

بازرس یا هیات های بازرسی گزارش كار خود را مستقیما به سازمان تسلیم خواهد نمود  .\

 

ماده 8:

كلیه مسئولان ذیربط در وزارتخانه ها و ادارات و سازمانها و مؤسسات اسناد و اطلاعات و مدارك مورد لزوم در تحقیقات را بدون هرگونه فوت وقت در اختیار بازرس یا بازرسان اعزامی قرار داده و همكاری لازم را مبذول دارند

تبصره 1 : تخلف از تکلیف مندرج در این ماده موجب حبس از سه ماه و یک روز تا شش ماه یا انفصال موقت از خدمات دولتی و عمومی از سه ماه تا یک‌سال خواهد بود.

تبصره 2 : اسناد سری دولتی از حكم این ماده مستثنی است مگر به درخواست رئیس سازمان بازرسی كل كشور و موافقت رئیس قوه قضائیه

ماده 9:

چنانچه بازرسی و یا هیأت بازرسی،‌ در ضمن بازرسی و برای حسن انجام بازرسی و یا حسن جریان امور در دستگاه مشمول بازرسی، تعلیق یک یا چند نفر از کارکنان را تا پایان بازرسی ضروری تشخیص دهند، باید با ذکر جهات و علل، درخواست تعلیق را از طریق سازمان به وزیر یا رئیس دستگاه مربوط اطلاع دهند. وزیر یا رئیس دستگاه مربوط موظف است ظرف مدت ده روز نسبت به تعلیق آن کارمند اقدام نماید و نمی تواند به عذر این که درخواست مدلل نیست و یا دلایل غیر کافی است، از انجام تقاضا خودداری کند.

در صورت عدم اجراء پیشنهادهای مذکور با اعلام مراتب و پس از رسیدگی و احراز استنکاف غیر موجه در دادگاه، مشمول مفاد ماده(576) قانون مجازات اسلامی خواهد بود.

 

ماده 10:

وزیر یا مسئول دستگاه مربوط موظف است از تاریخ دریافت گزارش هیات بازرسی حداكثر ظرف ده روز عملیات اجرائی را جهت انجام پیشنهادهای مندرج درگزارش مزبور شروع و مفاد جریان كار را مرتبا به اطلاع سازمان برساند . سازمان موظف است تا حصول نتیجه نهائی جریان امر را پیگیری نماید

  تبصره ـ  عدم اجرا پیشنهادهای قانونی سازمان بدون عذر موجه با رسیدگی و احراز در دادگاه صالح، مشمول مجازات ماده(576) قانون مجازات اسلامی خواهد بود.

 ماده 11:

سازمان می‌تواند در موارد زیر نیز اقدام نماید:

الف ـ  بهره‌گیری از توان تشکل‌های غیر دولتی و مردم نهاد و اشخاص واجد شرایط در بخش‌های علمی، تخصصی، صنفی و مردمی به منظور انجام وظایف محوله.

ب ـ  ایجاد هماهنگی‌های لازم، مستمر و منظم با مسؤولان دستگاه‌های نظارتی کشور با حفظ استقلال و اختیارات قانونی و ذاتی هر دستگاه، به منظور ارتقاء کیفی و کمّی و افزایش اثربخشی اقدامات نظارتی و پرهیز از کارهای موازی و غیر ضرور و تقویت مدیریت کشور و ارائه گزارش نتایج حاصله به رؤسای قوای سه‌گانه.

ج ـ  معرفی نماینده به مجامع و شوراهای تصمیم‌گیر در معاملات دستگاه‌های دولتی و عمومی غیر دولتی و دستگاه‌های مشمول بازرسی به عنوان ناظر بدون حق رأی در جهت انجام وظیفه نظارتی

تبصره ـ  مسؤولان ذی‌ربط موظفند زمان تشکیل جلسات مجامع و شوراهای مورد نظر را به اطلاع سازمان برسانند.

د ـ  ارائه گزارش‌های نظارتی هشدار دهنده به هنگام به مقامات مسؤول جهت پیشگیری از وقوع جرم، تخلف سوءجریانات احتمالی

هـ ـ  اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی عمومی از طریق رسانه‌های عمومی به منظور ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد، با رعایت قانون اصلاح تبصره(1) ماده(188) قانون آیین‌دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب 1378 و الحاق سه تبصره به آن مصوب خرداد 1385.

ماده 12:

چنانچه بازرسان قانونی مؤسسات و شرکت‌های مشمول بازرسی، مسؤولین سازمان حسابرسی دولتی، حفاظت و اطلاعات و حراست و نظارت و بازرسی وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مشمول بازرسی، به سوءجریانی در رسیدگی به عملکرد مالی و اداری دستگاه‌های اجرائی و شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت برسند که مربوط به وظایف سازمان بازرسی است،‌ باید مراتب را به اطلاع سازمان بازرسی کل کشور برسانند.

مستنکف به مجازات مقرر در ماده(606) قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد.

 

ماده 13:

بودجه سازمان در بودجه كل كشور تحت ردیف مستقل ذیل ردیف دادگستری منظور و یك پنجم آن خارج از شمول محاسبات عمومی و سایر مقررات مصرف خواهد شد

ماده 14:

 آئین‌نامه اجرائی این قانون توسط سازمان بازرسی کل کشور تهیه و به تصویب رئیس قوه‌قضائیه خواهد رسید.

ماده 15:

قوه قضائیه ، وزارت امور اقتصادی و دارائی و سازمان امور اداری و استخدامی كشور در قسمت مربوط مامور اجرای این قانون می باشد

قانون فوق مشتمل بر پانزده ماده و پنج(سیزده) تبصره در جلسه روز یكشنبه نوزدهم مهر ماه یك هزار و سیصد و شصت با حضور شورای نگهبان به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

16 + هجده =