مجازات تولید کالای غیر استاندارد

ساده ترین راه برای شکایت در مورد کالاهای خارج از استاندار یا بدون استاندارد مراجعه به سامانه ملی رسیدگی به شکایت های سازمان ملی استاندارد است که در پایگاه اطلاع رسانی این سازمان به آدرس www.isiri.org  است. بنابراین می توان شکایت از کیفیت کالاها را حتی بدون خروج از منزل در این پایگاه مطرح کرد. اما علاوه بر شکایت از کالاهای خارج از استاندارد، این سامانه به شکایت های دیگری هم رسیدگی میکند: از طریق این سامانه می توان شکایت های مربوط به آزمایشگاه های همکار با سازمان استاندارد، شرکت های بازرسی فنی و شرکت های بازرسی کالا، عملکرد ادارات کل استانی و ستاد سازمان ملی استاندارد، محاسبه کارمزد خدماتی و سایر موارد را نیز ثبت یا پی گیری کرد. علاوه بر این مطالبه خسارت و اعلام جرم می توان به دادسرا و دادگاه محل وقوع جرم مراجعه کرد. البته ناگفته نماند که بدون شکایت شاکی هم مراجع قضایی موظف به تعقیب و مجازات متخلف هستند. زیرا این جرم از جمله جرایم غیرقابل گذشت است.

ممکن است کسی در نتیجه استفاده از کالای غیراستاندارد دچار آسیب شود. مثلا در اثر استفاده از اجاق گاز غیراستاندارد انفجاری رخ دهد و خسارات های جانی و مالی به جا گذارد. در این شرایط امکان مطالبه خسارت در دو فرض قابل بررسی است. اگر مصرف کننده با بی احتیاطی خود موجب به وجود آمدن حادثه شده باشد یا به عبارتی تقصیر مصرف کننده حادثه را به وجود آورده باشد، فروشنده یا تولید کننده مسئولیتی نخواهد داشت. مثلاً در فرضی که بخاری گازی توسط خریدار به روش صحیح نصب نشده باشد و موجب گازگرفتگی شود، نمی توان کسی جز مصرف کننده را مقصر دانست. اگر کالای بدون استاندارد بدون تقصیر مصرف کننده موجب خسارتی شود، خریدار می تواند به شخص یا اشخاص مقصر مراجعه کند. مثلاً اگر تولید کننده دیگ زودپز به قصد تقلب از برگ های آزمایش و تشخیص مشخصات فرآورده های استاندارد یا علامت استاندارد در غیر مورد استاندارد استفاده کند که در این حالت او هم دارای مسئولیت بوده و باید خسارت وارده را جبران کند.

اگر در نتیجه فروش کالای بدون استاندارد به دیگری آسیبی وارد شود بر مبنای نتایج حاصل از آسیب یا بیماری دادگاه فرد خاطی را مجازات می کند. یعنی اگر مدت مجازات بیش از دو ماه نباشد متخلف به حبس از چهارماه تا یک سال و نیز جزای نقدی از 500 هزار تا دوملیون ریال و چنانچه مدت معالجه بیشتر از دو ماه باشد یک تا سه سال حبس و جزای نقدی از یک میلیون تا دومیلیون و چنان چه موجب نقص عضو شود سه تا 10 سال حبس و دو میلیون تا پنج میلیون ریال جزای نقدی و اگر منتهی به مرگ شود حبس تا 15 سال و سه میلیون تا 10 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شود. در تمام حالات گفته شده با درخواست شاکی یا اولیای دم دادگاه متخلف را بهپرداخت دیه محکوم می کند. در کنار این مجازات ها، خطاکار ممکن است به پرداخت خسارت هم محکوم شود. در کنار این مجازات ها، خطاکار ممکن است به پرداخت خسارت هم محکوم شود. برای مثال اگرمصرف کننده به واسطه انفجار دیگ زودپز غیراستاندارد از هر دو چشم نابینا شود متخلف به پرداخت دیه کامل یک انسان و حبس از سه تا 10 سال و جزای نقدی از دو تا پنج میلیون ریال محکوم می شود. و اگر در نتیجه این انفجار به منزل مسکونی وی نیز خسارتی وارد شود،  این خسارت را هم باید جبران کند.

اگر خودروهای تولید داخل یا کالاهای وارداتی دارای کیفیت لازم نبودند، می توان به دلیل رعایت  نکردن استاندارد از تولید کننده شکایت کرد. اما این شکایت باید به صورت مکتوب به وزارت  صنعت، معدن و تجارت تقدیم شود و موسسه استاندارد در این خصوص وظیفه ای نخواهد داشت. طبق تبصره ماده 33 آیین نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو به شماره 44133/ 43678 مورخ 29/2/89 همه نهادها و سازمان هایی که مصرف کنندگان جهت طرح شکایت خودرو به آن ها مراجعه می کنند، موظفند شکایت مصرف کننده را در مورد خودروهای ساخت داخل به وزارت صنایع و معادن و در مورد خودروهای وارداتی به وزارت بازرگانی ارسال کنند. با ادغام این دو وزارتخانه مرجع رسیدگی به شکایات مصرف کنندگان خودرو، وزارت صنعت، معدن و تجارت است و شکایت از استاندارد خودروهای داخلی و خارجی در این مرجع انجام می شود. البته در صورتی که خودروهای فاقد استاندارد خسارت جانی یا مالی به مصرف کننده وارد کنند، می توان برای پیگیری این خسارت ها به دادگاه مراجعه کرد.